سلام. اولین کتاب من به چاپ رسید. 

با گسترش دامنه کاربردی نرم افزارArcGIS ، انجام پروژه های شهرسازی و به خصوص تهیه طرح های توسعه شهری، بدون این نرم افزار تقریبا غیر ممکن شده است. محصول تجربیات چندین ساله نگارندگان در زمینه تدریس و انجام پروژه های متعدد GIS در حوزه های مختلف شهری در قالب این کتاب، می تواند راهنمای مفیدی برای متخصصین و دانشجویان شهرسازی و رشته های مرتبط باشد.

از ویژگی های اختصاصی کتاب می توان به بهره گیری از لایه های اطلاعاتی متعدد در مثال های ترکیبی، مرور تمامی کاربردهای GIS در زمینه دانش شهرسازی و برنامه ریزی شهری، منطبق بر کارکردهای کنونی نرم افزار در حوزه های حرفه ای و دانشگاهی، طرح 86 مثال کاربردی و 59 نکته کلیدی همراه با آموزش تصویری و گام به گام برای تمامی مثال ها، اشاره کرد.DVDهمراه با کتاب نیز شامل اطلاعات تکمیلی می باشد.

خیلی از اوقات در نقشه های شهرسازی از طیف های رنگی استفاده می شود. گاهی اوقات از رنگ های متضاد بهره گرفته می شود. نکته این جاست که استفاده از هر نوع ترکیب رنگی در نقشه می بایست با موضوعات مورد نمایش نیز همخوانی داشته باشد. فراموش نکنیم که وظیفه ی ما در GIS   خلق اثرهای هنری و گرافیکی نیست. ما در GIS بیشتر به دنبال موضوعات مهندسی هستیم تا مباحث هنری و سلیقه ای. وظیفه ی ما در نرم افزار GIS، تحلیل و ارائه ی نقشه هایی است که بتوانیم وضعیت کنونی بافت های شهری را تحلیل کنیم، مسائل را حل کنیم و پیشنهادات خود را ارائه دهیم.

در نگاه جزیی تر، می بایست موضوعاتی را روی نقشه نمایش دهیم و در قسمت راهنما نیز علائم و رنگ های به کار رفته برای موضوعات مورد نمایش را درج و تشریح کنیم. در نقشه های شهرسازی، زیبایی نقشه با خوانایی نقشه بسیار متفاوت است. ما می بایست در درجه ی اول نقشه های خوانا تولید کنیم. در صورت تمایل می توانیم به زیبایی آنها نیز اضافه کنیم، به شرطی که لطمه ای به خوانایی نقشه وارد نشود. استفاده از کادرهای فانتزی، زمینه ی رنگی برای نقشه، نمادهای سه بعدی ، اعمال جلوه های گرافیکی با استفاده از نرم افزارهایی مانند Photoshop روی نقشه هیچ مشکلی را از مسائل شهری حل نمی کند. اما نقشه ی مسیریابی اورژانس در زمان ترافیک حداکثری، با یک کادرو علائم ساده، بدون زمینه ی رنگی یا گرافیک های سه بعدی، بسیار کارآمد خواهد بود.

روش شناسی در GIS و نحوه ی تحلیل مکانی، نیازی به یادگیری مفاهیم پیچیده ی مدلسازی و ریاضیات سنگین ندارد. یک توسعه دهنده ی شهری، بهتر است وضع موجود را به دقت شناسایی کند تا بر اساس آن تصمیم سازی نماید. 

روشی که برای تعیین بافت فرسوده ی شهری در حال حاضر به کار می رود، بیشتر مبتنی بر تجربه است تا فرآیند دقیق نرم افزاری. شاخصهای شورای عالی در خصوص بافت فرسوده هرچند دارای نواقص زیادی است،اما به خوبی در GIS پیاده سازی می شود. لکن به دلیل عدم توان تخصصی GIS در مجموعه ی ادارات متولی این امر، محدوده بافت فرسوده به صورت دستی مشخص می شود. ضمن اینکه بافت شهر به دو بخش فرسوده و غیر فرسوده تقسیم شده که بیانگر تصمیم گیری (0و1) است.

اما فرآیندی که در GIS توسط نگارنده طی شده است، علی رغم دقت بالا و فرآیند نرم افزاری منطقی، تعیین اولویت های فرسودگی(شدت فرسودگی) است. بدین معنی که به جای اینکه بگوییم کجا بافت فرسوده است و کجا نیست، بهتر است بگوییم کجا بافتهای فرسوده تر داریم و کجا بافتهای کمتر فرسوده. چون هر بافتی به هر حال درصدی از فرسودگی را دارد و نمی توان از کنار آن به سادگی گذشت. در این میان مناطقی که بیشترین شدت فرسودگی را دارند، اولویت بیشتری برای مداخله و اختصاص منابع دارند. و این یعنی می توان با استفاده از GIS در خصوص بافت فرسوده تصمیم سازی نمود و نه تصمیم گیری.

در خصوص جزئیات این فرآیند در آینده بحث خواهد شد.

با کمی دقت در طرح ها، پروژه ها، مقالات و طرح های توسعه ی شهری کشورمان در زمینه ی شهرسازی متوجه می شویم که انجام طرح های مطالعاتی به خصوص در حوزه ی برنامه ریزی شهری و شهرسازی، تقریبا بدون GIS غیرممکن شده است. سوال اینجاست که این نرم افزار با چه قیمتی در ایران توسط کاربران استفاده می شود؟ 

نسخه ی 10.2 این نرم افزار که به تازگی به بازار ایران وارد شده، تقریبا تمامی نقص های نسخه های قبلی را برطرف کرده و ما به صورت کاملا رایگان و با استفاده از یک موهبت نرم افزاری به نام Crack ار آن استفاده می کنیم. بسیاری از کاربران داخل کشور این نرم افزار را در سطح حرفه ای استفاده و تدریس می کنند اما خیل عظیمی از کاربران خارجی، از این نرم فزار به دلیل هزینه ی بالای آن محروم اند!!! و فقط دانشگاهها و ادارات و شرکت های مشاور نسخه اصلی را خریداری و با مدت زمانی محدود در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهند! 

رعایت نشدن قانون کپی رایت در کشور ما، هم سطح نرم افزاری کاربران و متخصصین را بالا برده و هم کمک بزرگی به اجرای طرح ها و پروژه های مطالعاتی کرده است. سوال اینجاست که آیا این موضوع چه وظیفه ی اخلاقی را بر دوش ما گذاشته است؟ فراموش نکنیم زمانی که از این نرم افزار به راحتی استفاده می کنیم، دانش ، وقت، هزینه و تخصص بسیاری از کارشناسان زحمتکش را به صورت رایگان استفاده می کنیم. 

مدل های تصمیم گیری چند منظوره، انقلاب بزرگی در مدل های کاربردی شهرسازی و برنامه ریزی منطقه ای رقم زده اند. با افزایش پیچیدگی های ساختاری شهرها، توسعه ی نرم افزاری دانش شهرسازی و همچنین روشهای نوین جمع آوری اطلاعات، این مدل ها جایگاه بسیار بزرگی در تصمیم سازی و تصمیم گیری پیدا کرده اند.

یکی از این مدل ها، روش TOPSIS است که رتبه بندی گزینه ها را بر اساس میزان فاصله از حد ایده آل و حد نامطلوب امتیازدهی می کند. آنچه که در این نوشتار مهم است، برنامه نویسی و ساخت این مدل توسط یک متخصص از کشور لیتوانی در محیط نرم افزاری GIS است، جایی که تمامی اطلاعات و تحلیل های مکانی شهرسازی در آن صورت می گیرد. با اضافه شدن TOPSIS به GIS، توسعه ی مقالات و تحقیقات زمین مرجع، کمترین توقعی ست که از متخصصان داخلی کشورمان در زمینه ی شهرسازی و GIS انتظار می رود.

اکثر مشکلاتی که شهرسازان در محیط شهری به دنبال رفع آن هستند، ریشه در مناسبات منطقه ای دارد. صحت این موضوع را می توان با مثال مفهومی در خصوص حاشیه نشینی در کلانشهرها دنبال کرد. به دنبال گسترش ویژگیهای برجسته ی "انسان"، "فضا" و "فعالیت در شهرهای بزرگ و از طرفی کمبود این شاخصها در شهرهای کوچک و مناطق روستایی، به عبارتی دیگر وجود دافعه در مبدا و جاذبه در مقصد، انگیز ه ی اول حاشیه نشینی مردم در شهرهای بزرگ رقم می خورد. به دلیل عدم تشخیص مناسب در نحوه ی ارتباطات فضایی در شبکه های سکونتگاهی، معمولا حل این معضل را وظیفه ی مدیران شهری تلقی می کنیم در صورتی که وجود معضل حاشیه نشینی و شاید معضلات متعددی را باید در نگاه منطقه ای برطرف کنیم.

مبانی علم جغرافیا با تکیه بر مدلهای مفهومی و منطقی، می تواند کمک بزرگی در تشخیص ارتباطات حوزه های هم پیوند شهری در مقیاس های مجموعه شهری و ناحیه شهری باشد.

یکی از مدلهای معرفی شده، شاخص "موران" می باشد که نحوه ی تحلیل آن به شرح زیر توضیح داده می شود ( اطلاعات بیشتر در : سنجش فرم کالبدی شهر، رهنما و عباس زاده):

الگوی تمرکز اشتغال در شهر می تواند به خوبی بیانگر ساختار شهر از منظر فشردگی و گستردگی باشد. ضریب موران (که به طور مستقیم توسط نرم افزار GIS  قابل محاسبه است) یکی از ضرایبی است که می تواند در این زمینه، الگوی توسعه ی وضع موجود شهر را تشخیص دهد. ضریب موران بین 1- و 1+ متغیر است. هرچه از مقادیر منفی به سمت مثبت حرکت کنیم، شکل شهر :

از پراکندگی بدون تمرکز به شکل تک مرکزی هدایت می شود.

از توسعه نواری به سمت توسعه متمرکز هدایت می شود.

از شکل ناپیوسته ی زیاد به سمت پیوسته هدایت می شود.

مدلهای زیادی در این زمینه نیز وجود دارد که به خصوص در نرم افزار GIS و برنامه ی کاربردی Spatial Statistic Tools قابل بارگیری و استفاده است.